Beatrijs: een makkelijk middeleeuws Maria-mirakel maar dan moeilijk.

Het verhaal 
Beatrijs lijkt op het eerste zicht een flinterdunne tekst van 1036 regels, waarvan de moraal van het verhaal luidt: altijd blijven bidden tot Maria, dan komt alles goed (en trouwens: meisjes, houd uw benen toe).
Tegelijk klinkt het verhaal als een nieuwe Netflixserie: een beeldschone non verlaat het klooster voor haar jeugdliefde. Haar minnaar heeft 500 zilverlingen van zijn ouders gejat als voorschot op zijn erfenis, waarvan ze royaal kunnen leven. Zeven jaar leven ze in relatieve rijkdom en het koppel krijgt twee kinderen. Maar wanneer het geld op is, verdwijnt haar liefde met de noorderzon.
Ook in de middeleeuwen was het niet eenvoudig om een alleenstaande moeder te zijn, dus Beatrijs gaat als sekswerker aan de slag om haar kinderen te onderhouden. Maar na veertien jaar mist ze het celibataire leven, staat ze tussen neus en lippen door haar kinderen af, en keert ze terug naar het klooster. Wat blijkt? Niemand heeft haar afwezigheid in het klooster opgemerkt, omdat Maria gedurende al die jaren haar taken heeft overgenomen. Een mirakel! 

Een andere geschiedenis van de middeleeuwen 
De middeleeuwen worden vaak beschreven als een donkere periode waarin geweld regeert en mannen de samenleving domineren. Vrouwen komen er amper aan te pas, zo luidt het cliché. Maar wanneer je naar de realiteit kijkt van deze periode, blijken vrouwen veel geëmancipeerder dan wij doorgaans denken.
Beatrijs vertelt het verhaal van een ondernemende vrouw die haar eigen keuzes maakt. Een vrouw die zowel non, moeder als prostituee is. Wij laten dit vrouwelijk hoofdpersonage komaf maken met deze eenzijdige blik op de geschiedenis. 
Dit betekent dat we Beatrijs niet van a tot z opvoeren, maar dit verhaal hervertellen door stevig in te grijpen: we maken kanttekeningen, plaatsen dingen tegenover elkaar, lichten bepaalde aspecten uit en schrappen andere radicaal. We hercomponeren dit verhaal vanuit een geëmancipeerd standpunt. Want de verhalen die wij vandaag de dag over 
vrouwen en genderverhoudingen vertellen (of niet vertellen), hebben een impact op de manier waarop wij vandaag naar genderrollen kijken. 

Academische experts 
Tijdens ons creatieproces schakelden we de hulp in van enkele academische experts om onszelf bij te scholen in de historische context en om ons te helpen bij het identificeren van parallellen tussen de fictieve tekst Beatrijs versus de dagdagelijkse realiteit van middeleeuwse vrouwen.
Zo maakten we met Geert Claessens, hoogleraar Middelnederlandse letterkunde KULeuven, een tekstanalyse van Beatrijs. Met Chanelle Delameilleure, postdoctoraal onderzoeker KULeuven, spraken we over vrouwenrechten in de middeleeuwen. Met Catrien Santing en Anneke Mulder-Bakker, hoogleraren RUG, spraken we over de evolutie van vrouwenrechten en onze hedendaagse beeldvorming rondom de middeleeuwse vrouw.

Beatrijs revisited 
Literair-historisch gezien is Beatrijs zeer interessant. Dit is het eerste werk in onze Middelnederlandse literatuur met een vrouwelijk hoofdpersonage. Bovendien vormt deze tekst een groot contrast ten opzichte van andere Middelnederlandse teksten, omdat Beatrijs een vrije wil heeft en haar keuzes niet gemanipuleerd worden door de duivel of God. Voor alle belangrijke stappen in haar leven is ze aangewezen op haar eigen (moreel) kompas. 
Daarnaast is het het oudst bekende werk uit de Middelnederlandse literatuur èn wereldwijd verspreid. Er zijn welgeteld 54 middeleeuwse versies die variëren van Arabisch tot Oudnoors, exclusief de 147 latere bewerkingen.

Van de oude Grieken naar de middeleeuwen 
Tijdens onze vorige voorstelling 3 Griekse verhalen door 3 vrouwen in (min of meer) 3 kwartier verdiepten wij ons in het vrouwbeeld in Griekse epen. We onderzochten hoe wij hebben geleerd naar de bijdrage van vrouwen te luisteren door deze verhalen te blijven hervertellen. Hierdoor zijn we nieuwsgierig geworden naar het vrouwbeeld in middeleeuws repertoire van Nederlandstalige bodem. Welke teksten vormen de bakermat van onze collectieve geschiedenis in de lage landen? 
We willen ons als collectief blijven toespitsen op (oud) repertoire, maar we willen dit ook blijven doen met een kritische blik. Wat kan repertoire ons opnieuw laten herinneren, hoe kan het ons verrassen en met welke opvattingen willen we komaf maken? Via repertoire proberen wij inzicht te krijgen in onze culturele geschiedenis om de wereld van vandaag beter te begrijpen.